راههای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان
افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان ظرافتهای بسیاری دارد. زندگی نوجوانان مانند گرگومیش پیش از سپیدهدم است. نه شب است و نه روز. نوجوان نه کودک است و نه بزرگسال. اغلب نوجوانان ظاهری شبیه به بزرگسالان مییابند و رفتاری مانند کودکان دارند.
انسانها در نوجوانی گاه آنقدر پخته عمل میکنند که گویی سالهاست با کودکی فاصله گرفتهاند و در مواردی چنان بچگانه درباره مسائل پراهمیت زندگی موضع میگیرند که اصلاً به ظاهرشان شباهتی ندارد.
بههرحال خاصیت نوجوانی همین است. نوجوانان حساس و کمرو، غیرقابلپیشبینی، آشفته و شوریده و در اغلب موارد کم اعتماد به نفس هستند.
بر همین اساس کمبود اعتماد به نفس در سنین گذر از کودکی و حرکت بهسوی جوانی اغلب طبیعی قلمداد میشود؛ اما باید گفت این کمبود یا حتی فقدان همیشه طبیعی نیست و ریشه عدم اعتماد به نفس در بزرگسالان را باید در کودکی و نوجوانی آنها جستوجو کرد.
آنچه در این مطلب میخوانید!
چرا افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان مهم است؟
افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان برخلاف تصور بسیاری از والدین اهمیت زیادی دارد. نوجوانی پلی است برای گذر از کودکی به جوانی و بلوغ. حال اگر زندگی شخص حین عبور از این پل سرشار از وقایع ناخوشایند، ترسها، بیثباتیها و احساس عدم امنیت باشد؛ بدون تردید همه این موارد یا دستکم بخشی از آنها در ادامه زندگی همراه فرد باقی خواهند ماند.
روشن است که یکی از موارد مهم برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان کمک به آنها جهت شناسایی استعدادهای درونی و افزودن بر مهارتهای خویش است.
افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان به آنها کمک میکند توقع از خود را با تواناییهایشان هماهنگ کنند و از رقابتهای کاذب و مخربی که طی این دوران میان گروه همسالان آنها وجود دارد فاصله بگیرند.
یکی از اهمیتهای کوشش برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان یک جامعه آثار این احساس درونی بر زندگی شخص طی جوانی و تصمیمهای مهم زندگی است.
اگر خانواده و معلمان بکوشند درراه ارتقاء سطح اعتماد به نفس نوجوانان و تقویت آن قدم بردارند، این افراد در جوانی انسانهای شادتری خواهند بود و قدرت تعامل بالاتری مییابند.
همین احساس شادی درونی میتواند زندگی عاطفی، شغلی و اجتماعی این افراد را در ریل صحیح بیندازد و آنها را به موفقیت برساند. اعتماد به نفس پایین در جوانان اغلب میوه عدم توجه به تقویت مهارتهای مختلف درونی یک شخص در طول نوجوانی است.
دیگر نیاز به توضیح نیست که هر چه تعداد انسانهای موفق در یک جامعه بیشتر باشد، آن ملت تا چه حد میتواند سطح زندگی خود را ارتقاء ببخشد و امید به زندگی را افزایش دهد.
بنابراین برای دستیابی به یک جامعه سالم و روبهپیشرفت باید به نوجوانان راههای افزایش اعتماد به نفس در خود و روش بالا بردن اعتماد به نفس در جمع را آموخت. درمان اعتماد به نفس پایین باید از کودکی و نوجوانی آغاز شود و این اقدام طی دوران بزرگسالی دشوارتر میشود.
آموزش افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان
بیش از سایر افراد جامعه پدر و مادرها در شکلگیری رویکرد درونی انسانها به خود نقش دارند. اگر والدین یک فرد به او بها ندهند و ارزش درونی وی را گوشزد نکنند، چگونه میتوان توقع داشت آن نوجوان آینده روشنی در برابر خود داشته باشد؟ البته پس از پدران و مادران، نقش سایر افراد خانواده ازجمله برادران و خواهران بزرگتر و اولیاء مدرسه را در افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان نمیتوان دست پایین گرفت.
یک انسان نوجوان روحیه حساس و شکنندهای دارد و حتی انتخاب نوع کلمات حین برخورد با او اهمیت بسیار بالایی خواهد داشت. در ادامه با ما همراه باشید تا به آموزش افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان بپردازیم.
به خودشناسی نوجوانان کمک کنید
اولین قدم در آموزش افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان این است که به فرزند خود کمک کنید تا خودش را بشناسد. اگر فرزند نوجوان در خانهدارید، معلم و مدیر مدرسهای هستید که شاگردانش در سنین نوجوانی قرار دارند، در محیط شغلی خود با نوجوانان سروکار دارید یا به هر دلیل دیگری تعامل بسیاری با افراد ۱۲ تا ۱۸ ساله دارید بهترین میراثی که میتوانید در ذهن آن فرد باقی بگذارید کمک رساندن به او برای شناخت بهتر خودش است.
باید دائم به نوجوانان یادآور شد که آنها منحصربهفرد هستند و هرگز نباید خود را با همکلاسیها و دوستان خود مقایسه کنند. بهترین راه برای تقویت اعتماد به نفس یک انسان در سنین نوجوانی کمک به او برای شناخت استعدادها و کسب مهارتهای همراستا با آنهاست.
همه اطرافیانی که دلسوز یک نوجوان هستند باید بکوشند او را به این درک برسانند که انسانها مجموعهای هستند از ضعفها و قوتها.
حال قوت یک نوجوان میتواند ضعف دیگری باشد و برعکس. با کمک به نوجوانان برای شناخت بهتر درون خود موجب میشوید آنها بیاموزند در طول زندگی هرگز خود را با دیگران مقایسه نکنند و از رقابتهای مخرب دور بمانند.
نوجوانان باید بدانند تنها رقیب آنها خودشان هستند و باید دائم با رکوردها و موفقیتهای خود رقابت کنند و آنها را بهبود ببخشند. ضروری به نظر میرسد که نوجوانان به کمک اطرافیان، مخصوصاً پدر و مادر خود جسارت و شجاعت لازم برای ابراز وجود و بیان علاقهمندیهای خود را بیابند و سلایق و نیازهایشان را اعلام کنند.
همچنین اطرافیان یک نوجوان وظیفهدارند به او کمک کنند ظاهر خود را بپذیرد. طی این دوران که انسانها دائم در معرض بارش خبری از سوی رسانهها و قهرمانبازیهای آنها هستند، نوجوانان اینگونه میاندیشند که باید عمدتاً از میان ورزشکاران و هنرمندان برای خود یک الگو انتخاب کنند.
این الگو گزینی تا جایی پیش میرود که همه آمال و آرزوی آن نوجوان تبدیلشدن به یک کپی برابر اصل آن شخص میشود. درصورتیکه در دنیای حقیقی نمیتوان به چنین چیزی دستیافت. این عدم موفقیت شاید برای یک فرد بزرگسال چندان اهمیتی نداشته باشد اما در دنیای یک نوجوان شکست بزرگی بهحساب میآید.
به همین علت ضرورت دارد نوجوان را نسبت به این موضوع آگاه کرد و شرایطی را فراهم آورد که او استایل ظاهری خودش را بپذیرد و آن را با ورزش، پوشیدن متعادل لباسهای مد روز و رسیدگی به بهداشت و آرایش مناسب موها بهبود ببخشد.
همواره به وجود نوجوانان حس مهم بودن را تزریق کنید
فراموش نکنید فردی که به سن نوجوانی رسیده، شاید یک انسان بالغ و بزرگسال نباشد اما دیگر هرگز کودک نیست و نباید با او مانند بچههای کمسنوسال رفتار کرد.
ضروری است به نوجوانان شخصیت و احساس مهم بودن را هدیه بدهیم. این که او احساس کند برای شما مهم است و میتواند مفید باشد، یکی از مهمترین بخشهای آموزش افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان محسوب میشود. بر همین اساس حین تعریف و تحسین از یک نوجوان باید سخاوتمندانه عمل کرد و حتی در مواردی که موجب بروز سوءتفاهم و لطمه به دیدگاه او درباره خودش نمیشود از اغراقهای متعادل و باورپذیر بهره گرفت.
البته تعریف و تحسین هرگز نباید آنقدر افراطی باشد که نوجوان احساس کند شما در حال تمسخرش هستید یا مانند یک کودک قصد دارید او را با تعریفهای ساختگی خوشحال کنید. میتوانید حین تعریف اندکی از معایب و نقایص رفتار، اثر یا فعالیت نوجوان را نیز بیان کنید اما بیشتر بکوشید روی تحسین او در قالب یک فرد بزرگسال متمرکز شوید.
تحسین و تشویق بهجا و بهموقع از سوی والدین، معلمها، همکاران و هر شخص دیگری که برای نوجوان اهمیت دارد موجب تکرار آن رفتار یا فعالیت تحسینبرانگیز میشود.
این موضوع همچنین سبب خواهد شد یک نوجوان احساس کند اطرافیان ازجمله پدر و مادرش به او افتخار میکنند. احساسی که یکی از اولین نتایج آن افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان خواهد بود. وقتی به همین سادگی میتوان اتکابهنفس را در یک نوجوان تقویت کرد، چرا باید تحسین او را نادیده گرفت؟
اما از سوی دیگر باید همواره در تلاش باشید نوجوانان را موردانتقاد قرار ندهید و آنها را نصیحت نکنید. یک نوجوان ازنظر روحی چندان آماده پذیرش نقد اطرافیان ازجمله پدر و مادر یا خواهر و برادر بزرگتر خود نیست.
او انتقادها را در قالب تمسخر خودش معنا میکند و تفسیرهای غیرواقعی از یک انتقاد ساده در ذهنش میسازد. حتی گاهی انتقادها موجب میشوند نوجوانان اینگونه احساس کنند که مایه سرافکندگی و شرمساری خانواده خود هستند! پس حتی اگر مجبور به انتقاد از نوجوان خود هستید بهتر است اولاً از کلمات دقیق و مهندسیشده استفاده کنید.
ثانیاً انتقاد خود را در قالب یک گپ دوستانه و بستهبندی صمیمانه به او ارائه بدهید. همچنین توجه داشته باشید که رفتار او را موردانتقاد قرار بدهید نه شخصیتش را.
اگر میخواهید موجب تقویت احساس مهم بودن در وجود نوجوانی که با آن در ارتباط هستید بشوید هرگز نباید با لحن تحقیرآمیز، صدای بلند و کلمات توهینآمیز با او صحبت کنید.
همچنین هرگز نباید عباراتی را به کار ببرید که موجب شود نوجوان احساس کند ازنظر شما یک کودک است. با نوجوانان باید کاملاً محترمانه برخورد کرد و همواره این پیام را به آنها رساند که ازنظر اطرافیان یک فرد بالغ بهحساب میآیند و مسئولیتهایی بر دوش خود دارند.
چنین نوجوانانی همواره میکوشند مستقل عمل کنند، در جمع از اظهارنظر گریزان نیستند، احساس ترس ندارند و در موقعیتهای دشوار میتوانند تصمیمهای درست بگیرند؛ اما نکته پایانی این بخش اینکه هرگز نباید حین تحسین یا نقدهای کنترلشده تنها روی نتیجه یک فعالیت متمرکز شوید. بلکه روش درست، تحسین و نقد تلاشها و زحمات یک نوجوان درراه دستیابی به آن نتیجه است.
نوجوانان را تشویق به تشکیل گروههای دوستی کنید
شاید عبارت بالا ازنظر شما کمی عجیب برسد؛ اما باید بگوییم درست خواندهاید. برخلاف تصور، گروههای دوستی نوجوانان عاملی برای انحراف آنها نیستند بلکه یکی از بهترین روشهای مورد استفاده در آموزش افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان میباشد. در جامعه اینگونه تصور میشود که وقتی چند نوجوان دورهم جمع میشوند قطعاً فسادی در میان است و احتمالاً اتفاقی هنجارشکنانه در شُرف وقوع خواهد بود؛ اما واقعیت اصلاً چنین نیست.
یک نوجوان به دوستیهای سالم نیاز دارد. او در جمع همسالان خود میتوان خود واقعیاش را بروز بدهد و بشناسد. نوجوانان بههرحال در خانه و مدرسه در تلاش هستند متفاوت از خود حقیقی و درونیشان رفتار کنند و همین موضوع میتواند برایشان آزاردهنده باشد و اعتماد به نفس آنها را نابود کند.
به همین علت در عوض سختگیری و جدا کردن یک نوجوان از همسالانش بهتر است به او مهارتهای دوستیابی و برقراری ارتباط مؤثر با گروههای همسنوسال خود را بیاموزید.
حتی بسته به دیدگاههای فرهنگی، ارزشی و مذهبی خانواده پدر و مادرها میتوانند شیوه برقراری رابطه صحیح با جنس مخالف و برخورد منطقی با همسالانی که همجنس یک نوجوان نیستند را بیاموزند.
یک نوجوان نباید از جنس مخالف خود بترسد و از طرفی هم نباید در خانواده شرایطی ازنظر عاطفی برای یک نوجوان پدید آورد که محبت و تأییدهای لازم جهت بالا نگهداشتن سطح اعتماد به نفس خود را در جنس مخالف جستوجو کند. خانواده باید آزادیهای نظارتشدهای برای نوجوان خود حین ارتباط با دوستان و همسالان در نظر بگیرند و برای او حریم خصوصی تعریف کنند.
هیچ نوجوانی حین کنترل از سوی دیگران حس خوشایندی نخواهد داشت. بپذیرید که شما نمیتوانید همیشه بر نوجوان خود نظارت و او را کنترل کنید. هرقدر هم سخت بگیرید و راههای ارتباطی او را مسدود کنید، بازهم راهی برای دور زدن شما خواهد یافت.
حتی بچههای امروزی را نیز نمیتوان بهآسانی کنترل کرد چه برسد به نوجوانان! پس بهتر نیست بهجای محدود کردن یک نوجوان روی مهارتهای او برای یافتن گروههای دوستی سالم و تعامل طبیعی با جنس مخالف تمرکز کنید؟
اگر یک نوجوان دوستی نداشته باشد و حین صحبت با جنس مخالف از توانایی لازم برای بروز رفتار طبیعی برخوردار نباشد، نسبت به دوستیهای مخفیانه یا ارتباطات پنهانی با جنس مخالف حریص خواهد شد و در برابر خواستههای نامعقول افراد دیگر ضربهپذیر میشود.
چون میخواهد به هر قیمتی که شده آن اشخاص را در زندگی خود نگه دارد. چنین شرایطی اعتماد به نفس یک نوجوان را با خاک یکسان میکند. در دنیای امروز که فضای مجازی برای نوجوانان در حال تبدیلشدن به دنیای اصلی است، توجه به نیازهای دوستی با همسالان در نوجوانان اهمیت بیشتری دارد.
یک نوجوان نباید در اینستاگرام به دنبال ارضاء نیازهای دوستی خود باشد و حضور افراطی در شبکههای اجتماعی از سوی نوجوانان زنگ خطر بزرگی محسوب میشود.
سطح روحیه نوجوانان را بالا نگاهدارید
روحیه بخشیدن به نوجوانان اهمیت بسیار زیادی دارد. یک نوجوان به علت تغییرات هورمونی و احساسات رقیق بهتنهایی نمیتواند روحیه خود را بالا نگه دارد. او ممکن است در این دوران دچار مشکلاتی شود که تاثیرات زیادی در روحیه او بگذارند. شما باید به این موضوع به عنوان یکی از مهمترین بخشهای آموزش افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان نگاه کنید و آن را به شدت جدی بگیرید.
باید همواره اطرافیان در تلاش باشند نوجوان خود را قدرتمند نگهدارند و به او کمک کنند نقاط قوتش را تقویت کند و ضعفهایش را بهبود ببخشد. وقتی روحیه یک نوجوان افت کند بیش از افراد بزرگسال دچار کمبود و حتی فقدان اعتماد به نفس خواهد شد. به همین دلیل نوع برخورد شما برای بالا بردن روحیه یک نوجوان بسیار حائز اهمیت است.
از نوجوانان باید حمایت کرد. بسیار مهم است که پدران و مادران، خواهران و برادران، معلمان و مدیران مدارس و اشخاص تأثیرگذار در زندگی یک نوجوان همیشه حامی و پشتیبانش باشند.
همچنین ضروری است در مقابل نوجوانان خونسرد و آرام باشید و رفتارهای عصبی از خود بروز ندهید. این آرامش موجب میشود آستانه صبر نوجوانان ناخودآگاه بالا برود. با رفتار خود بهعنوان پدر و مادر، معلم یا همکار به فرد نوجوان یاد بدهید دائم لبخند بر لب داشته باشد و ظرفیت خودش را حین مواجهه با مسائل گوناگون در جامعه بالا ببرید.
نباید در مقابل نوجوانان با همسر خود مجادله به راه بیندازید و رفتارهای عصبی بروز بدهید. همچنین هرگز جایز نیست با یک نوجوان یا خواهر و برادر او با لحن پرخاشجویانه سخن بگویید. والدین باید فضای آرامی در خانه برای نوجوان خود پدید بیاورند.
این آرامش برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان بسیار اثربخش عمل میکند. دیگر خودتان بهتر میدانید که اگر نوجوانان سطح اعتماد به نفس بالایی داشته باشند در برابر هر صحبت ناخوشایندی از سوی یک فرد غریبه خود را نمیبازند و زانوی غم بغل نمیگیرند.
یک نوجوان سالم میآموزد عصبانیت خود را کنترل کند و در این راه باید از اعتماد به نفس و ایمان درونی به توانمندیهایش کمک بگیرد. نوجوانان باید این مهارت را بیاموزند که در برابر تمسخر و رفتارهای غلط دیگران از درون نشکنند و از روی ضعف موضع نگیرند.
مدیریت احساسات و بارشهای منفی نیز توانمندیهای مهمی است که باید حتماً در وجود یک نوجوان پرورش داده شود. شک نکنید این مهارتها در آینده و آغاز جوانی و بزرگسالی بهعنوان یک سرمایه ارزشمند در موقعیتهای مختلف اجتماعی به کار هر فرد خواهند آمد.
جسارت و شجاعت را به شکل متعادل در وجود نوجوانان تقویت کنید
پدر و مادرها یا هر فرد دیگری که میتواند بر اعتماد به نفس یک فرد نوجوان اثر مثبت یا منفی بگذارد باید بکوشد میزان متعادلی از شجاعت و جسارت را در وجود نوجوان پدید بیاورد و آن را تقویت کند. یک نوجوان در راستای افزایش سطح اعتماد به نفس خود باید شجاعانه قدرت ورود به فضاهای تازه را داشته باشد و از تجربیات تازه نترسد.
او باید جسارت کافی برای نه گفتن را بیاموزد و وقتی مسئولیتی را میپذیرد و حین انجام آن اشتباه میکند شجاعت لازم برای پذیرش تقصیر خود را دارا باشد.
از سوی دیگر یک نوجوان نیاز دارد جسورانه با ترسهای خود روبهرو شود و آنها را همراه سایر ویژگیهایش به دوران جوانی و بزرگسالی منتقل نکند. وقتی شجاعت کافی در وجود یک نوجوان پدید بیاید، قدرت استدلال هم در وجودش تقویت میشود.
قوه استدلال قدرتمند در موارد زیادی میتواند به یک نوجوان کمک کند خواستههایش را در قالبهای منطقی مطرح کند و حتی در اجتماع بهتر پذیرفته شود. البته شجاعت و جسارت نباید شکلی به خودش بگیرد که باعث بشود نوجوان در هر موقعیتی خود را محق بداند و وارد فضاهایی شود که متعلق به آنها نیست.
همچنین جسارت نباید با توهین و زیر پا گذاشتن احترام دیگران مخصوصاً بزرگترها اشتباه گرفته شود. یک نوجوان باید قدرت بخشش را نیز در وجود خودش تقویت کند و بتواند برخی رفتارها را نادیده بگیرد.
ضرورت دارد که نوجوانان در خانواده خود این ظرفیت را بیابند که در برابر اشتباههای بزرگترها بردبار و بخشنده باشند و احترام آنها را زیر پا نگذارند یا به دنبال راهی برای تلافی نگردند. یک نوجوان متکی به نفس باید این توانایی را در وجود خود داشته باشد که بر هیجانهای کاذب در وجودش تسلط پیدا کند.
از نوجوانی شروع کن!
اگر میخواهید یک نوجوان رو به رشد باشید و با ورود به سنین جوانی موفقیتهای شغلی زیادی کسب کنید، باید از زمانی که به درک نسبی از وجود خود میرسید روی مهارتها و استعدادهایتان سرمایهگذاری کنید. این یکی از اصلهای آموزش افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان محسوب میشود.
فراموش نکنید که نوجوانان میتوانند از همین دوران پایه پیشرفت شغلیشان را در آینده پیریزی کنند. پیشنهاد میکنیم زندگینامه خالق فیسبوک را در این رابطه مطالعه کنید.
در این راه پیشنهاد میکنیم مسیر خود را با شرکت در دورههای گروه آموزشی کلاهی استارت بزنید. شاید دورههای رایگان مجموعه کلاهی شروع خوبی برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان جهت ورود موفق به دنیای بزرگسالان باشند. یکبار امتحان کنید. موفقیت از آن نوجوانان امروز و جوانان فرداست.
نتیجهگیری
میدانیم همه توصیههای ذکرشده در این مقاله در حالت ایدهآل اتفاق میافتند و قرار نیست یک نوجوان مانند یک انسان کاملاً بالغ و پخته همه این قابلیتها را داشته باشد. تواناییها و مهارتهایی که حتی در وجود بسیاری از بزرگسالان نیز وجود ندارند.
هدف ما از طرح این موارد آگاهی نوجوانان و اطرافیان آنها از راههایی است که به کمک آنها میتوان افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان را رقم زد. حتی اگر ۳۰ درصد از این قابلیتها در وجود یک نوجوان پرورش پیدا کند میتوان به افزایش اعتماد به نفس او امیدوار بود.
نوجوانانی که سطح اعتماد به نفس بالایی دارند هرگز از جمعهای خانوادگی و دوستانه فرار نمیکنند. گوشهگیر نیستند و از زیر بار مسئولیتهایی که در خانه و مدرسه بر دوش آنها گذاشته میشود شانه خالی نمیکنند.
همچنین باید همواره به نیازهایی مانند ستایش و تحسین، احساس ارزشمندی و مایه افتخار خانواده بودن، برخورداری از حریم خصوصی، حمایت خانواده و مواردی ازایندست در وجود یک نوجوان پاسخ مناسب داد. برآورده کردن این نیازها سبب میشود نوجوان به دنبال تأیید در شبکههای اجتماعی ازجمله اینستاگرام نباشد و به دوستیهای دروغین اینترنتی دل نبندد.
در عمل نمیتوان یک نوجوان را از دنیای مجازی دور نگه داشت اما میتوان او را ازنظر درونی آنقدر تقویت و توانمند کرد که زرقوبرقهای کاذب شبکههای اجتماعی سطح اعتماد به نفس او را پایین نیاورند. جریان اطلاعات در دنیای ما باوجود اینترنت قابلکنترل نیست و متأسفانه اطلاعاتی که در محافل موردپسند نوجوانان دستبهدست میشوند اصالتی ندارند.
در چنین فضایی برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان و جلوگیری از سرخوردگی آنها چه باید کرد؟ از ما میشنوید با برخوردهای سختگیرانه و محدودکننده بهجایی نمیرسید. بهترین راه توانمندسازی نوجوانان است و بس.
دیدگاهتان را بنویسید