افزایش اعتماد به نفس در دانش آموزان
دوران تحصیل هر فرد از مهمترین بخشهای زندگی او محسوب میشود. اکثر افراد با ورود به این دوره، وارد اجتماع میشوند و با هم سن و سالان خود ارتباط برقرار میکنند. همچنین برای آینده خود تصمیم میگیرند و اهداف اولیه خود را تعین مینمایند.
یکی ار عوامل تاثیرگذار روی روان دانش آموزان و پیشرفت آنها، اعتماد به نفس است. اعتماد به نفس در دانش آموزان از جمله مسائل مهم و بنیادی است که باید توجه ویژهای به آن شود تا دانش آموز بتواند زندگی خود را از اساس و پایه به درستی طرحریزی نماید.
دانش آموزی را تصور کنید که با وجود اینکه جواب سوالی که معلمش در کلاس مطرح کرده را میداند، نمیتواند به آن پاسخ بدهد. او با اینکه مطمئن است جواب درست را میداند ولی باز هم میترسد داوطلب شده و به آن پاسخ دهد. ترس او از این است که به اندازه کافی بلد نباشد و با جوابی اشتباه، مورد تمسخر اطرافیان و تنبیه معلم واقع شود.
گروه آموزشی رضا کلاهی در این مطلب شما را به صورت کامل با اعتماد به نفس در دانش آموزان، نشانهها و راههای افزایش آن آشنا خواهد کرد. با ما همراه باشید تا بتوانید به کودکان خود در این مسیر کمک کنید.
اعتماد به نفس در دانش آموزان
چالشهایی که در دوران تحصیلی مقابل دانش آموزان وجود دارد، باعث کاهش یا نابودی اعتماد به نفس آنان میشود. زمانی که این اتفاق میافتد، روحیه تلاشگر و پشتکار آنها از بین میرود و اگر در رابطه با اعتماد به نفس آنها هیچ کاری انجام نشود، ممکن است با چالش بعدی که به وجود میآید، به کل از تحصیل خود ناامید شوند.
تصور کنید دانش آموز با استعداد کلاس نتواند یا نخواهد تکالیف ساده خود را انجام دهد و به خاطر چالش درسی که با آن روبهرو شده اعتماد به نفس خود را از دست بدهد.
خیلی از دانش آموزان هستند که با اولین مشکل و چالشی که با آن روبهرو میشوند، کاملا روحیه خود را باخته و به کل دست از تلاش برمیدارند. این دانش آموزان اوضاع کمی پیچیدهتری دارند و باید تلاش بیشتری برای آنها انجام شود.
ترسهای بسیاری وجود دارند که دانش آموزان را در این شرایط قرار میدهند. مثلا ترس از خوب نبودن، یکی از بزرگترین آنهاست. ما باید این ترسها را شناسایی کرده و برای رفع آنها اقدام کنیم.
این دانش آموزان هستند که آینده هر کشوری را میسازند. توجه نکردن به اعتماد به نفس آنان و پرورش آنها به همین صورت، باعث به وجود آمدن جامعهای با اعتماد به نفس پایین خواهد شد.
اهمیت اعتماد به نفس دانش آموزان
همانطور که در مطلب اعتماد به نفس و نکات مربوط به آن بیان کردیم، این که ما در هر حوزه خاص چه میزان توانایی داریم و چقدر باور داریم که از پس آن کار برمیآییم، اعتماد به نفس ما را نشان میدهد.
حالا فردی که دارای کمبود اعتماد به نفس باشد، میتواند کاری را شروع کند؟ خیر، او از همان ابتدا با جمله “من نمیتوانم” آغاز کرده و در نهایت واقعا به همین جمله میرسد. البته اگر آن را آغاز کند.
عموما افراد به سراغ کاری که در آن اعتماد به نفس ندارند نمیروند و اگر آن را آغاز کنند، اشتباهات بزرگی را مرتکب میشوند.
ولی افراد دارای اعتماد به نفس بالا میدانند در زندگی چالشهای مختلفی وجود دارد و از مواجه با آنها نمیترسند چراکه با اعتمادی که به خود دارند، میدانند که توانایی رفع آن را خواهند داشت و به خوبی آن را پشت سر میگذارند.
با توجه به این تعریف میتوان اهمیت اعتماد به نفس در دانش آموزان را به خوبی تشخیص داد. دانش آموزان دارای اعتماد به نفس بالا به خوبی میدانند در کدام درسها بهتر عمل میکنند و در کدام ضعیفترند.
روبهرو شدن با چالشها و ضعفها، آنها را نمیترساند و میدانند که به راحتی از پس آنها برخواهند آمد. در چنین شرایطی از نظر روانی آرامش داشته و بهتر میتوانند برای آینده خود تصمیم بگیرند و رشته تحصیلی مناسبی را انتخاب کنند.
عدم وجود اعتماد به نفس در دانش آموزان چه دلایلی دارد؟
عدم وجود و افزایش اعتماد به نفس در دانش آموزان یا کاهش آن دلایل زیاد و مختلفی دارد که مهمترین آنها به شرح زیر است:
- مقایسه دانش آموزان با یکدیگر: خیلی از اوقات معلمان به صورت ناخودآگاه یا آگاهانه، دانش آموزان را با یکدیگر مقایسه میکنند. این اتفاق ذهن دانش آموز ضعیفتر را به طرز باور نکردنی تحت تاثیر قرار میدهد و باعث آزار او خواهد شد.
در این شرایط دانش آموز تلاش میکند به بررسی خود بپردازد و تنها نکاتی که مدنظرش قرار میگیرند، ضعفها و نقاط منفی اوست. اینگونه با دیدن عملکرد پایینی که در بعضی موارد داشته، اعتماد به نفس او فرو خواهد ریخت. - اختلافات جنسیتی: خیلی از افراد و معلمین تصور میکنند دانش آموزان پسر برتر و بالاتر از دختران هستند و این را به آنان القا میکنند. در این هنگام دختران کم کم باور میکنند که از دانش آموزان پسر همسن و سال خود کمترند و اعتماد به نفسان کاهش پیدا میکند.
- نداشتن هدف: یکی از مهمترین دلایل نداشتن اعتماد به نفس این است که دانش آموزان چیزی در مورد هدف خود نمیدانند. این یکی از آموزشهای مهم و اولیه است که باید یاد بگیرند. زمانی که آنها هدف تحصیلی مشخصی نداشته باشند، نمیدانند باید برای چه چیزی تلاش کنند و این موضوع باعث میشود دست از تلاش بردارند و این عدم فعالیت به کاهش اعتماد به نفس منجر خواهد شد.
- عیب جویی بیش از حد از آنها، تشویق نکردنشان، بیتوجهی به صحبتهایشان و … میتوانند دیگر دلایل کاهش و عدم اعتماد به نفس در دانش آموزان باشد.
نقش اعتماد به نفس در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
اعتماد به نفس نقش مهمی در زندگی دانش آموزان مخصوصا تحصیل آنها خواهد داشت. از جمله این تاثیرات و نقشهای حیاتی اعتماد به نفس در تحصیل دانش آموزان، میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- این که فردی بخواهد دائما به ضعفها و مشکلاتی که دارد فکر کند، زندگی خوبی را برای خود نمیسازد. او دائما به این فکر میکند که برای هیچ چیزی کافی نیست و این موضوع باعث میشود از همه کارهایی که در آنها مهارت دارد، فاصله گرفته و هیچ زمان به اهدافش نرسد. افزایش اعتماد به نقس از همان دوران تحصیل، از این موضوع جلوگیری میکند.
- دانش آموزان با داشتن اعتماد به نفس بالا آرامش روانی داشته و میتوانند بدون هیچ اضطرابی، به خوبی خود و تواناییهایشان را بررسی کرده و با تقویت مهارتهایشان به فردی موفق تبدیل شوند.
- اعتماد به نفس بالا باعث میشود دانش آموزان به کشف سرگرمیهای جدید بدون هیچ استرسی بپردازند.
- زمانی که دانش آموز از اعتماد به نفس بالایی برخوردار باشد، میتواند به راحتی اهدافش را مشخص کرده و این حس را درون خود دارد که شایستگی رسیدن به آنها را خواهد داشت. او رسیدن به اهدافش را کاری آسان دیده و برای آن شبانه روز تلاش میکند.
ما نیز با کمک به فرزند خود برای رسیدن به هدفهایش و برداشتن قدمهای کوچک در مسیر آنها، میتوانیم این حس خوشابند را درون او افزایش دهیم. - هر فردی در زندگی خود شکست را تجربه میکند. در واقع هیچ وقت نمیتوان کسی را پیدا کرد که شکست را تجربه نکرده باشد. زمانی که از اعتماد به نفس بالایی برخوردار باشیم، میدانیم که این شکستها سرچشمه پیروزی است و باید از آنها درس گرفته و در زندگی خود استفاده نماییم.
دانش آموز دارای اعتماد به نفس بالا این موضوع را میداند و با گرفتن یک نمره پایین در درس خود، ناامید نشده و برای جبران آن تلاش میکند. - کودکانی وجود دارند که اغلب از آزار و اذیت یا طرد شدن از گروههای اجتماعی رنج میبرند. این دسته اگر اعتماد به نفس بالایی پیدا کنند میتوانند تعاملات اجتماعی خود را بهبود بخشند و از رفتارهای خود خجالت نکشند. در واقع اعتماد به نفس بالا برای این کودکان، کلیدی برای ورو به جامعه است.
اثرات مثبت داشتن اعتماد به نفس بالا در دانش آموزان
داشتن اعتماد به نفس بالا اثرات مثبت زیادی دارد که زندگی هر فرد را تحت تاثیر قرار میدهد. در این قسمت با مهمترین اثرات مثبت داشتن این ویژگی مهم توسط دانش آموزان آشنا خواهید شد:
کاهش ترس و اضطراب
- «آیا این درس را درست فهمیدهام یانه!»
- «چقدر برای این امتحان درس بخوانم کافی خواهد بود!»
- «نکند از عهدۀ این امتحان برنیایم!»
اینها سوالات و جملاتی است که همه ما در دوران تحصیل خود زیاد شنیدهایم یا به خود گفتیم. این نگرانیها یکی از عوامل مهم مشغول کردن ذهن دانش آموزان است و ضرر زیادی به آرامش روان آنها وارد میکند.
البته بیان این نکته ضروری است که وجود مقدار کمی اضطراب، طبیعی و مفید است چراکه باعث میشود دانش آموز به سمت مطالعه پیش برود. ولی این خیلی طبیعی است که میزان زیاد آن تشویش ذهن، پرت شدن حواس و ناتوانی در تمرکز را به همراه خواهد داشت.
اضطراب در مقابل اعتماد به نفس بالا نمیتواند دوام بیاورد. دانش آموزی که دارای میزان خوبی از اعتماد به نفس باشد، از این نگرانیها دست برمیدارد.
او میداند برای هر درس خود باید چه میزان وقت بگذارد تا نگرانی در مورد آن پیدا نکند. همچنین به راجتی میتواند میان مطالعه درس و تفریح، توازن برقرار کند. قطعا داشتن تفریح سالم باعث ایجاد احساس خوب و انرژی مضاعف میشود و نمیتوان از آن چشم پوشی کرد.
این دانش آموزان با تکیه بر تلاش خود، نتیجه خوبی خواهد گرفت و میدانند در صورت شکست خوردن نباید ناامید شوند و باید با درس گرفتن از آن، با قدرت بیشتری به مسیر خود ادامه دهند.
حفظ انگیزه
دانش آموزی که از اعتماد به نفس پایینی برخوردار است به اهداف خود ایمان ندارد. او همیشه به این فکر است که اهدافش دست نیافتنی هستند و او توانایی محقق کردن آنها را ندارد.
این افکار است که باعث میشود او انگیزه خود را از دست بدهد و تلاش را بیمعنا بداند.
در عوض دانش آموزی که از اعتماد به نفس بالایی برخوردار است، میداند اهدافش را طبق تواناییهایی که دارد انتخاب کرده و در نتیجه به جای پرداختن به افکار مخرب، فقط برنامهریزی میکند تا به آنها برسد. او بسیار پر انگیزه است و هیچگاه دست از تلاش برنمیدارد.
افزایش پشتکار و سرسختی
شکست برای دانش آموزان دارای اعتماد به نفس بالا، یکی از درسهای زندگی است. آنها میدانند این یک فرآیند طبیعی است و با اعتماد به تواناییهایی که دارند با آن مبارزه میکنند.
کسی که اعتماد به نفس بالا داشته باشد، میداند که شکست جزئی از فرآیند پیروزی است و به آن اجازه نمیدهد در مسیر رسیدن به موفقیت خللی ایجاد کند.
آنها از هر شکست خود درس گرفته و پس از آن با عزم قویتر، پشتکار و سرسختی بیشتر و توانایی بالاتر به راه خود ادامه خواهند داد.
روابط اجتماعی مطلوب
داشتن روابط اجتماعی مطلوب یکی از مهمترین موضوعاتی است که هر فردی به آن نیاز دارد. زمانی که شما دانش آموزی را ببینید که با همسالان خود به خوبی ارتباط برقرار میکند، متوجه اعتماد به نفس بالای او خواهید شد.
این دانش آموزان به هیچ وجه نگران قضاوتهای اطرافیان خود نیستند و به برداشتهای آنان در رابطه با رفتارشتان اهمیت نمیدهند. به همین دلیل است که خیلی آسان میتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند.
ویژگی دیگر این افراد این است که به خوبی میتوانند نگرانیها و نیازهای اطرافیان و دوستانشان را درک کنند و به خاطر داشتن این ویژگی به همدلی مهربان برای آنها تبدیل میشوند.
این همدلی و توجه به احساسات دوستان باعث میشوند به شخصیتی محبوب تبدیل شوند که با افراد زیادی در ارتباط هستند. محبوبیت میان دوستان یکی از مهمترین فاکتورها برای داشتن یک روان سالم در دوره نوجوانی است.
راههای افزایش اعتماد به نفس در دانش آموزان
با توجه به مطالبی که تا کنون گفته شد، میزان اهمیت اعتماد به نفس در دانش آموزان برای همه واضح است. حالا این سوال پیش میآید که چگونه این اعتماد به نفس را افزایش دهیم؟
میتوانید با مطالعه نکات زیر اعتماد به نفس دانش آموزان را افزایش دهید:
نکته اول: آموزههای جدید را با دانش قبلی خود پیوند دهید. زمانی که دانش آموز درس جدیدی را میآموزد که نیاز به پیشنیاز دارد، لازم است که پیشنیاز را به خوبی بلد باشد. در غیر این صورت احساس ترس کرده و نمیتواند ادامه دهد.
نکته دوم: دانش آموزان باید تمارین درسی خود را به ترتیب از آسان به سخت حل کنند. این کار باعث میشود با حل تمارین آسان اولیه به این نتیجه برسند که میتوانند از پس آن بربیایند.
نکته سوم: بخش بندی تکالیف بلند و خسته کنند به بخشهای کوتاه باعث میشود اضطراب انجام آن از بین برود.
نکته چهارم: کار گروهی احساس خیلی خوبی به دانش آموزان میدهد. اینکه در حل یک مسئله سخت یکی از دوستانشان را کنارشان ببینند اعتماد به نفسشان افزایش پیدا میکند.
نکته پنچم: حتما این را شنیدهاید که موفقیت موفقیت میآورد. باید زمنیهای را فراهم کنید که بتوانند در زمینهای موفق شوند تا اعتماد به نفس پیدا کرده و برای موفقیتهای بیشتر آماده شوند.
نکته ششم: برای دانش آموزان خود واضح سازی کنید که تلاش بیشتر، موفقیت را به دنبال دارد. آنها تصور میکنند فقط با داشتن هوش بالا موفق میشوند. باید به آنها بگویید که با تلاش بیشتر میتوانند به چیزی که میخواهند برسند.
نکته هفتم: تعیین هدف یکی از مهمتریم موارد است. اگر دانش آموزان هدف نداشته باشند نمیدانند باید برای چه چیزی تلاش کنند. پس به آنها کمک کنید اهداف خود را طبق علایقشان بچینند تا پشتکار و اعتماد به نفس بالاتری در این زمنیه پیدا کنند.
نکته هشتم: مسیر را برای دانش آموزان روشن کنید. کاری کنید متوجه شوند چه زمانی در مسیر درست هستند. میتوانید برای آنها نشانهگذاری نمایید.
نکته نهم: «چطور میتوانم کمکت کنم؟» یکی از مهمترین سوالاتی است که میتوانید زمانی که دانش اموز با چالشی بزرگ روبهرو است، از او بپرسید. این سوال به او این حس را میدهد که تنها نیست و شما به فکرش هستید.
نکته یازدهم: برای دانش آموزان خود مشخص کنید که یادگیری چقدر ارزشمند است و آنان به کمک این مطالب چقدر میتوانند مفید باشند. این کار به آنها هدف و انگیزه انجام تکالیف را میدهد.
نکته دوازدهم: ارزشیابی تکوینی دارای دو هدف مهم است. اول اینکه از کارها و فعالیتهای دانش آموز خبردار خواهید شد و دوم اینکه متوجه میشوید که دانش آموز مسیر موفقیت را پیدا کرده یا در مسیر اشتباه قدم برمیدارد.
این مدل ارزشیابی باعث میشود مدام به فکر دانش آموز باشید و از او غافل نشوید.
نکته سیزدهم: عالی بودن عالی است ولی خوب بودن به هیچ وجه بد نیست. به دانش آموزان خود بیاموزید که همیشه نمیتوان عالی بود و خوب بودن نیز اهمیت داشته و نباید باعث ناراحتی او شود.
نکته چهاردهم: از قدرت و تاثیری که همسالان روی هم دارند، غافل نشوید. زمانی که شما این موضوع را برای همه آنها مشخص کنید که باید باهم و برای یک هدف حرکت کنند و با کمک یکدیگر از پس چالشها بربیایند، قدرت واقعی آنها را خواهید دید.
نکته پانزدهم: این که در فواصل معین و به دانش آموزان مختلف این وظیفه را محول کنید که تکالیف دوستان خود را بررسی کنند، هم اعتماد به نفسشان افزایش پیدا کرده و هم بهتر یاد میگیرند.
نکته شانزدهم: نمایش بصری روند انجام تکالیف، برای برخی از دانش آموزان خیلی مهم است چراکه آنان از این طریق بهتر درک خواهند کرد.
نمودار یا جدولی با فضای خالی آماده کنید و با پر کردن آن طی زمانهای مختلف به او نشان دهید که چگونه پیشرفت میکند. این کار اعتماد به نفس و تلاش او را برای بهبود این جدول، افزایش میدهد.
نکته هفدهم: تنبیه کردن روش خوبی برای اجبار آنها به انجام تکالیف نیست. باید با استفاده از صحبت و تشویق و تحسین آنها را به انجام تکلیف پایبند کنید.
نکته هجدهم: زمانی که دانش آموز در حال انجام تکالیف خود است، میتوانید از نزدیک روی روند انجام آن نظارت کنید. این کار کمک میکند مشکلات کوچک او در انجام تکالیف را متوجه شوید و آنها را رفع نمایید.
نکته نوزدهم: زمانی که دانش آموزی تصور کند زمان زیادی برای انجام تکالفیش نیاز دارد، تمایل پیدا میکند از آن فرار کند. به آنها بیاموزید چگونه زمان درست انجام نکالیف را تخمین بزنند.
نکته بیستم: از این موضوع مطمئن شوید که دانش آموز قبل از رفتن به نکته بعدی، درسهای قبلی را به خوبی آموخته است.
نکته بیست و یکم: یه عنوان معلم باید به او یاد بدهید چگونه نقاط قوت خود را پیدا کرده و تقویت کند و همچنین چگونه نقاط ضعف خود را یافته و برطرف نماید.
نکته بیست و دوم: دانش آموزانی که در درسی مهارت دارند، میتوانند به دوستان خود کمک کنند. معمولا تاثیر دوستان روی هم بسیار بیشتر است و اصطلاحا زبان یکدیگر را بهتر خواهند فهمید.
نتیجهگیری
دانش آموزان هر کشوری آینده آن کشور را تعین میکنند. همچنین دوران تحصیل دورانی است که کودک با اجتماع ارتباط برقرا میکند و آینده خود را رقم میزند.
اگر این دوران، دوران خوبی برای کودک نباشد، نمیتواند اهداف خود را به درستی انتخاب کند و به فردی مفید برای جامعه تبدیل شود. یکی از تجربههای بد در این دوران داشتن اعتماد به نفس پایین است. دانش آموزان با اعتماد به نفس پایین نمیتوانند پیشرفت کنند و زندگی و آینده خود را به خوبی بسازند.
ما در این مطلب به صورت کامل در رابطه با پیامدهای اعتماد به نفس پایین در دانش آموزان صحبت کردیم. همچنین نکات مهمی را در رابطه با افزایش اعتماد به نفس در دانش آموزان برای شما عزیزان بیان کردیم.
اگر نکته دیگری برای افزایش این ویژگی مهم در شخصیت دانش آموزان میشناسید، میتوانید آن را از طریق بخش نظرات همین صفحه با ما و دیگر خوانندگان این مطلب در میان بگذارید.
Refrences:
۵ Strategies to Help Boost Your Students’ Self-Esteem and Confidence in the Classroom
دیدگاهتان را بنویسید